Liang......liang......(電話聲)
「Ôe~~~」
「Liân--á, góa pâ-á, ah lí tang時beh tńg--來?」
「考soah tō tńg--去-a.」
「Lín siáⁿ-mih時chūn考?」
「正月底--lah, góan ê『行事曆』頂頭是寫15~19, 有聽人teh反應án-ne後禮拜tō過年--a, siuⁿ逼, hoah beh提早, chit-má koh teh chhiâu--leh .」
「Lí若考soah tio̍h-ài隨tńg--來neh, m̄-thang koh oat tùi別位去chhit-thô, liam-mi tō過年--a, 園ê桔á mā ài ka--a, lín lóng ài緊tńg來tàu-saⁿ-kāng, 若無, ē做bē來.」
「Góa知--lah, 等考試ê時間確定, góa chiah koh khà電話kā lí講.」
電話掛--leh, la-jí-o͘h開--開, góa坐tī塗kha.
便若到beh放假ê個月前, a-pa tō ē tiāⁿ chhui電話來問góa toh 1工beh tńg厝. Chìn前goa lóng是厝--nih siōng尾á 1 ê tńg--去-ê, tō算khah早考soah, góa猶原àn學校ê Schedule寫--ê, 考soah過tńg工chiah tńg--去, án-ne ē-sái koh thàn-tio̍h 2~3工ê時間留tī花蓮.
選擇來花蓮讀冊是當初時thiau-kang做ê決定. Hit時chūn大學聯考tú soah, 厝--nih tō開始問góa志願beh填toh, 看góa無反應, in tō續leh講, 先填南部ê學校, koh來中部, siōng好mài走siuⁿ hn̄g. 交志願卡ê前3點鐘, góa bih tī房間內底, ùi siōng hn̄g--ê填--落-來, 屏東師院是siōng尾á 1間.
Tu......tu......(電話聲)
「Mâ-á, góa拜4 tńg--去hahⁿ.」
「Ah lín無提早考--o͘?」
「無ā, m̄-koh góan拜5 ê課無beh考, 交報告niâ, 拜3考到e-po͘, góa koh ài款kha-báng, án-ne góa坐拜4 chái起 8:25 ê車tńg--去-o͘.」
「Hit-pang m̄免pôaⁿ車ho͘hⁿ?」
「Mh......到屏東góa chiah坐13:35到Sin-chng-á ê公車.」
「好ā, góa chiah去Sin-chng-á載--lí.」
「Mh......kā an pâ-á講--1-聲-o͘.」
Chit-chōa góa是第1 ê tńg到厝--ê, A-bîn (嫂--á 1歲外ê gín-á) 看tio̍h góa又koh chheⁿ-hūn chheⁿ-hūn--a, kiàn-pái góan chit 3 ê出外讀冊--ê (我, 叔伯小妹hām大hàn小弟) 若tńg去厝--nih, i lóng ài koh重認1 pái, 離開厝ê時間siuⁿ長--a, i kiám-chhái koh kā góan放bē記--得. Chit-chōa tńg--去, 想bē到10分鐘後 i tō認出góa--a, khah早lóng mā ài khai beh 1工--leh, chhiâng-chāi厝--nih ê人有teh訓練ê款, 話tú講soah, 暗時嫂--á下班tńg--來隨表演hō͘ góa看.
「A姑tī toh位?」
「Liân (蓮)......」A-bîn笑笑比góa.
「Ah另外1 ê a姑--leh?」
「Pê (北) ......」
原來chit-má i知iáⁿ講有1 ê a姑tī花蓮, 1 ê tī台北; koh有1 ê a叔tī台中, m̄-koh chit部份iáu-bōe訓練--leh.
有chit-ê A-bîn, góa開始期待tńg去厝ê日子--a.
Iáu-bōe出外讀冊chìn前, 若免去學校, góan chiah-ê gín-á班lóng mā hông hiàm-hiàm去園--nih tàu作sit. Chit-tè 3分地是a公ùi a祖hia分--tio̍h-ê, éng過lóng是播田, 一直到a-pa hām a母結婚, 南投ê a公chiah叫a-pa換種láu花á, hit tang-chūn南投a公hām i hiah-ê朋友lóng是種láu花á--ê, 收成chham價siàu lóng bē-bái, 自án-ne, 田變做園, a-pa開始tòe a公種láu花á. Ē記góa koh讀國校á ê時, 有1 kái做風颱, 園ê láu花á倒--ê倒, 死--ê死, 南投a公chham i hiah-ê朋友, koh專工piàⁿ來屏東tàu-saⁿ-kāng, 有--ê phô͘ thiāu-á, 有--ê khiú鐵線, 有--ê整理láu花á......ta̍k-ê無êng chhih-chhah.
Hit-chūn láu花á價siàu不止á好, góan若放學tńg--來, tō tàu裝láu花á, 秤重, 分大花, 小花 (花têng-á), lóng ài無êng gah日頭落山, 腹tó͘ iau gah ki-ki叫, chiah有thang hioh-khùn, chit時mā beh 7點--a.
尾--á, láu花á價siàu一直lak, 到góa國中ê時, 厝--nih bē堪--chit, tō piàⁿ-piàⁿ--起-來. Koh來, chit-tè 3分地種過chiâⁿ chē mi̍h-kiāⁿ, 播田, tiām hoan-be̍h-á, 種高麗菜, chhàu青á (au 肥用--ê).
到góa讀高中, 台灣tng teh時行『金桔檸檬』, a-pa tō決定mā來種看māi, hit時chūn 1欉桔á chai-á ài 55 kho͘, góan lóng總買360欉, 1冬了後tō大欉--a, 桔á mā有1半粒á, 若beh thang ka, tio̍h-ài冬半到2冬ê時間, án-ne桔á chiah ē大粒.
Tú thang ka ê時, m̄知beh載去toh位hông收, lō͘尾厝邊朋友tàu sio報, chhōe-tio̍h 1間tī Kiú-jû (九如) teh收檸檬kap桔á--ê. 有1 tàu, góa kap小弟載--去, 頭家tī秤重chìn前, soah kā頂面khah細粒--ê lóng khioh-khioh--起-來tàn tī塗kha, góa thàn i無注意koh kā khioh--tńg-去. Tī路--nih, góa kap小弟討論chit-chân tāi-chì, lóng chiâⁿ bē爽, kā a-pa tâu, i mā無法tō͘, kan-taⁿ吞忍--落-來.
尾--á, a-pa kap 1 ê朋友in 6叔講--過了後, tō換載過 i hia--a, 6叔公in tau是種蓮霧--ê, mā有teh收檸檬, chhì瓜á, hoe瓜á, 苦瓜, kiô-á, bín豆á, chit-má koh加 1項桔á. Hām láu花kāng款, chiah-ê mi̍h-kiāⁿ裝箱好勢, 暗頭á有貨車ē載去台北, 台北ê店chiah koh去hia割貨, ùi產地, 集貨點, 大盤, 中盤, 到小盤, 工場, 路邊擔á, 價siàu一直thiap--落-去, 生產工顛倒khah輸駛車工.
頭1 pái種桔á khah欠經驗, m̄知beh án-chóaⁿ顧, kiám-chhái a-pa做人iáu bē hông嫌, koh ài kap人thi̍h, 便若載桔á去收, lóng mā話gah m̄知thang tńg來食暗tǹg, 農友互相分享經驗, ta̍uh-ta̍uh-á hō͘ a-pa chhōe-tio̍h phiat步.
台灣作sit--ê m̄-tāⁿ是看天食飯, koh ài看hiah-ê豬狗政客ê心chiâⁿ, 價siàu起起落落, ta̍k-ê lóng hō͘ in bú gah beh gōng面--去. Tī góan種桔á ê第4冬, 桔á ê價siàu tō開始直直lak--a, hit-chūn 1斤chhun差不多4~5 kho͘, 檸檬koh愈慘, chiah 1~2 kho͘, 連肥料錢都thàn bē tńg--來, kui年thàng天lóng chit-lō價siàu, góa koh tī花蓮teh讀冊--a, mā無kha手thang bóng ka, hit-chūn kin蕉bē-bái價, ta̍k-ê tō koh準備beh piàⁿ起來換種kin蕉.
A-pa mā去農會chù-bûn kin蕉chai-á, 訂金2000 kho͘ mā納--a, 尾--á, 是因為6叔公ê分析, a-pa chiah擋--落-來. 結果換種kin蕉--ê, 等到有thang收成ê時, 價siàu tō開始lak--a, hi-lè-lè.
作sit人ê ǹg望永遠jiok bē tio̍h價siàu起落ê速度, kui世人一直走bē出chit-ê惡夢, kap土地ê情感piàⁿ bē過現實ê考驗, tō án-ne, ùi 30年代hông chàm落塗kha, 到taⁿ koh peh bē起--來.
桔á種tī kui年thàng天lóng熱--人ê屏東, kui冬lóng有桔á thang ka, 熱--人是大出ê時期, 價siàu tō khah bái, 1斤ùi 3 kho͘到8~9 kho͘ lóng有, 1工落--來, ka有500 kho͘ tō thang偷笑--a; kôaⁿ--人因為桔á量無hiah chē, koh是beh ka kui-pha縛beh拜拜--ê, tō khah好價, 差不多有13~15 kho͘, hit-chūn teh ka速度khah緊, 心chiâⁿ mā khah好, ka-tī厝ê人做bē來koh ài chhiàⁿ cha-bó͘人工tàu做, 1工lóng ka beh 3000~4000 斤, ē-sái講靠桔á食半冬.
老1輩--ê lóng知iáⁿ, 作sit人kui工chìm tī園--nih, 無siáⁿ êng工kap心chiâⁿ thang出外chhit-thô. Góan a-pa koh teh jiok a母ê時chūn, bat講結婚了後beh chhōa i去墾丁sńg, 到taⁿ半chōa mā iáu-bōe去--過, 自細hàn tī農村大hàn ê góa mā kāng款, 到taⁿ, 屏東ê地理位置, 有幾ê鄉鎮mā iáu sa lóng無, m̄-chiah tú到花蓮ê時, góa tō ná像飛出籠á外ê鳥á, sì-kè chhit-thô, 享受自由ê空氣, ká-ná花蓮chiah是góa熟sāi ê故鄉.
到góa讀高中chìn前, 厝--nih koh是kāng-thiāu--ê tòa chò-hóe, 有a-má, a伯, a-ḿ, a-pa, a母kap細hàn叔--á (sèng叔--á), 細hàn chím--á (sèng嬸--á), kap góan 9 ê gín-á, 16 ê人tòa tī 2棟sio通ê樓á厝, chò-hóe生活, chò-hóe phah-piàⁿ, a公tī a-pa 8歲tō過身--去-a, 留 3分地hō͘ in 3兄弟á.
Chhiâng-chāi有人ē giau疑3分地beh án-chóaⁿ chhī ē活16 ê人? 無m̄-tioh, tī台灣若beh靠作田園食穿, 早tō iau--死-a. A伯hām細hàn叔--á對作sit無趣味, 1 ê teh開麵店á, 1 ê teh縛鐵á, chit-tè 3分地tō chhun a-pa teh chiú, a-pa另外koh有1份thâu路, tī Kiú-khek-tông (九曲堂) ê紙廠修理機械. Éng-chūn學校開學了lóng ē叫lán填學生資料, 其中ê 「家長職業」góa kiàn-pái lóng m̄知iáⁿ beh填「農」iah 是「工」, 問a-pa, i ná免考慮--leh tō叫góa填「農」, hit時chūn iáu sa無cháng, 總--是大hàn tō thang了解, 對a-pa來講, 紙廠hit份thâu路是thàn錢度日子ê額niâ, 園--nih hit份sit頭, 雖bóng kan-taⁿ 3分大, 收成koh kap紙廠ê月給bē比--得, m̄-koh soah是a-pa hōaⁿ家ê本, tī chia, 有góan作sit流ê汗, mā有收成ê笑聲, koh khah有góan對chit-tè土地ê感情chham記tì.
留言列表
