2001年新曆5月初5 hit, 社團ê人招招--leh beh去豐濱新社chhōe Kavalan ê Kai Bān-lâi先生.

 

E-tàu 1, góan 6 êùi花蓮市出發, beh óa 3chiah到新社, 1 pái來到chit-ê所在, tú--tio̍h ê感覺kap花蓮一般óa海口ê部落無siáⁿ-mihkâng, 1khanpang頂頭寫『葛瑪蘭薪傳』ê kám-á, 應當是chit.

 

顧店--êKai Bān-lâi ê cha-bó͘-kiáⁿ, iinpē kui chái起等無góan, tàu tō坐車去花蓮市參加『蘭陽週』ê活動--a, kap Kai Bān-lâiê Ggah têng-tâⁿ--, ta̍k-ê lóng感覺不止á失禮; 1 chōahiah hn̄g--a, bē-sái án-ne tō tńg--, góan tō留落來kap in cha-bó͘-kiáⁿ開講, 順續交關, --á, i chhōa góanchhōe 1 ê a-má.

 

kám-á店無jōa hn̄g ê所在a-má ê, i 1 êtī--leh, tehkin蕉絲, góan hiông-hiông oat tùi i chia, khah chheⁿ-kông. A-má tòa ê所在是hit間厝êá, 細細間á, bē kài大間, m̄-koh àiê mi̍h-kiāⁿ lóng chiau-chn̂g, 房間, kha, 便所, á, á, 電話, kohka-tī pha̍k ê高麗菜koaⁿ, 簡單ê傢俱, chheng-khì êkha, ē出來a-má ê生活kài簡單, chheng-khì-siùⁿ.

 

A-má koh teh giau-gî góan chit-tīnêchūn, góan tō先解說講góan是師院ê學生, 本底beh chhōe Kai Bān-lâi, m̄-koh約無好勢, i chit-mátī--leh, lō͘--nihtio̍h a-máêá, Kai Bān-lâi ê cha-bó͘-kiáⁿ chiah chhōa góanchhōe a-má開講.

 

A-má, lí tiāⁿ-tiāⁿkin蕉袋á--o͘?Tbē tiâu先問.

 

Hehⁿ ā, góaán-ne kúiⁿ ā, 日本人注文--ê.A-máthe̍h kin蕉絲開始捲.

 

Kin蕉絲ài pha̍k hioh?

 

Hehⁿ, koh ài khau-khau--leh.

 

「用siáⁿ-mih khau?

 

「用刀á khau ā, kin蕉刀á.

 

Ah 2kin蕉絲beh án-chóaⁿ---?

 

Tō án-neā, pa̍k--ê.A-má the̍h 2kin蕉絲phahhō͘ góan.「無目鏡看bē tio̍h, góa ê目鏡neh...Ta̍k-ê tō kā a-má tàu chhōe目鏡, chiok厲害--ê-o͘, 看無結頭講...

 

Kin蕉絲是khau kin蕉皮pha̍k ta--ê, 11khau gah chiok iù--e, ná像針線kāng, éng過日本人lónga-má做好êá, chit-mábehkui-khún捲好--ê, chit-chōa beh ti̍h 7, 1ài 1公斤. A-má mā有用kin蕉絲做衫, khǹg--leh mā bē pháiⁿ, m̄-koh behêbē-sái浸水浸siuⁿ. I chit項工夫, chhiâng-chāi hông邀請去sì-kè表演án-chóaⁿkin蕉絲kap kin蕉布.

 

A-má, lí che kin蕉絲1án-chóaⁿ?

 

「用chhìn--ê ā, 日本人ē the̍h pōng-á, 日本人in ê 1公斤比lán chia khah.

 

Chit-kái kámin1 pái kā lí?

 

「無--lah, kúi-nā pái--a, in énglóng買做好ê kin蕉袋á.

 

Ah chit-má in nah ē kan-taⁿ買捲好ê kin蕉絲?

 

「日本人to注文án-ne ā, mā m̄in beh the̍h hō͘ siáng? M̄in beh án-chóaⁿneh? 老人無tāi-chì tō bóngā.

 

A-má beh食薰, lín beh--?Chit-chūn, a-má giàn, the̍h 1包白長--ê--.

 

To-siā, góan ka-tīchah--lah.Góan 1soah gāng--, iáu m̄-bat túē主動叫人pokê a-má, 無像一般人lóngpok, cha-bó͘ gín-á koh khah m̄-thang pok; L kap H chit 2隻薰蟲chiâⁿ歡喜tn̄g-tio̍h薰伴.

 

「若是無薰, a-má chianeh.

 

A-má in tauin a-má ê時代ùi宜蘭搬---ê, i tī chia出世.

 

A-má, lí chit-má kúi--a?

 

76--a.

 

Kap góan a-má差不多neh.

 

「老--a, tō beh去山頂--a.

 

Ta̍k-ê gāng 1, 笑聲chiah大大力放---, a-má ka-tī māgah. Ibóng 76--a, m̄-koh身體iáu真勇健, koh開朗, 愛講sńg.

 

Kúi-nā年前lín去台北表演êchūn lí kám有去?

 

Siáⁿ-mih表演? 跳舞--o͘?

 

Hehⁿ--lah.

 

「有ā, góa是『巫婆』ā, ingóan唱歌, góa tōā, 尾手in the̍h錄音機出來聽, góa: "hâⁿ-á, beh nahche góa lóng m̄iáⁿ." In問講 lín唱歌kám有意思? Góa kā講有ā, 唱歌當然有意思. In kohgóan跳舞, góagóan Kavalan a̍h無跳舞ā, phòa--ê--lah, góan kan-taⁿ kā人看病êchūn chiah--lah, góan Kavalan a̍h無跳舞ā.

 

Kám有少年--ê ē-hiáu?

 

「有ā, Kai Bān-lâi kap Phoaⁿ Kim-eng chit-má lóngtehā. Góa kā ingóa--a, lín ài. Hiah-ê少年á ài老歲áinchiah ē-hiáu.

 

「『巫婆』lín êkám是叫ang-î?

 

Hâⁿ? Siáⁿ-mih紅圓?ê, 莫怪a-má聽無.

 

Kavalan êán-chóaⁿ?

 

Matiiu.Chit-chūn góa chiahiáⁿ m̄是全部ê平埔族 lóng kā che叫做ang-î.

 

Matiiu kámcha-bó͘--ê chiah ē-sái? Ahcha-po͘--ê mā ē-sái?

 

Góan lóng cha-bó͘--ê-lah, cha-po͘--ê bē-sái--lah.

 

Góan ma-ma a-má mā lóngmatiiu, góa 10tō tòe tī góan ma-ma--á, ná.A-máleh.

 

Matiiulín ma-ma--lí-ê-o͘?

 

是教, kaptâng-ki kāngā, ētō ē, bē無法tō͘.

 

Kám koh有人ē-hiáu? Māmatiiu?

 

「無--a-lah, kan-taⁿ chhun góa ē-hiáu niâ, góan māteh教少年á, ài老歲á chhōa少年á chiah ē--lah.

 

Chit-má kám koh有人ēlí chia看病?

 

Khah--a-lah, chit-má êchiok chē lóng信教--a. Khah早宜蘭ê人做chit--ê (matiiu) lóng mā peh去厝尾頂, tio̍h食菜, phòaêmā ài 1個月bē-sáichho, chit-má êlóng無愛--a-lah.

 

A-má lí kám有信教?

 

Khah早有--lah, chit-má無法tō͘--a, góan老歲ái若是死--, tō無人thang kā hōng-sāi--a, m̄-chiahkoh信教.

 

Lín tau chit-má是拜拜--ê-hohⁿ?

 

「拜佛祖, 觀音, 濟公, lô-chhia, má. 拜拜, 拜嘴--lah, ah若有豬肉, 雞肉, 拜了--a, 拜嘴--lah.A-má chiâⁿkhoe neh, hō͘ góangah kiōng beh笑破腹tó͘.

 

A-mákúiá po̍ah-tó, chit禮拜tú ùi病院tòa 3tńg--niâ. 醫生開êá食了, a-má嫌臭chho, ài pō͘檳榔消臭chho, tō phâng 1á檳榔出--, 檳榔大大粒, kohláuá, lóngi ka-tī--ê.

 

Lín beh--?

 

A-má, chiah大粒beh án-chóaⁿ?

 

Án-neā, a-máhō͘ lín.A-má kā檳榔咬--, 籽挖hia̍t-ka̍k, chi̍t-kóaá hām石灰.

 

Oah! A-má, lí ê嘴齒有夠lāi--ê, góa......S hām K mā the̍h 1粒檳榔.

 

Ē--lah, góa toē--a, lí咬看māi--leh.A-má笑笑看góan chiah-êgín-á.

 

Ta̍k-ê māa-má án-ne, 1the̍h 1粒檳榔.

 

「籽ài---neh, 若無ē siap-siap, làuêchūn tō ē-sái pō͘--a.A-má特別kā góan hoan.

 

Án-ne góan chah kóatńg--去好--a, làuêē tio̍h--a.

 

Góan pō͘檳榔 lóng mā bē o͘-pe̍h phùi, 無像chi̍t-kóa駛計程車--ê lóng o͘-pe̍h phùi, chiok無衛生--ê.

 

A-máhàn ê時檳榔開始食--a, 薰是結婚生kiáⁿ了後chiahpok--ê.

 

1-khún-á, a-má sa 1pha̍k ta ê hiāⁿ (艾草)--, tō開始捲薰, chegóan1 pái看人捲薰來pok, ta̍k-ê lónggah chiok心適--ê.

 

Che tōlínê "hiāⁿ", khahgóan a̍hchîⁿ thang買薰--a, lóng mā tī路邊bánákúiⁿ, chhiah-cha-bó͘-á, góan lóng mā bán he, 路邊chiok chē--ê, hiāⁿ是有1 pái góa去台北, 人報--góa-ê, che對肺管bē-bái.A-má náhō͘ góan.

 

A-má, hiāⁿ lín êán-chóaⁿ?

 

Kolapa.

 

「若beh kúiⁿ用白紙khah, 無色--ê khah.A-má lih 1張臘日紙teh, 順續kā góan做補充說明, góan--tio̍h, tō sûi ùi身軀邊chah ê筆記簿á lih kúi-nā張白紙hō͘ a-má.

 

Oah, chiah chē--o͘, án-ne lín kám kohthang?A-má kā白紙the̍h---, chiâⁿ歡喜ê, ichiah-ê白紙ē-sáichiok--a.

 

Góan ta̍k-êmā tòe a-má捲薰, 捲好了後, ta̍k-ê hèng-chhih-chhih beh pokmāi--leh.

 

Ah! ----a.K大聲teh.

 

Nah ē suh?」換S teh hoah.

 

Lài-tah點好tō ná suh, sè-jī---kā pûn hō͘ hoa tō--a; m̄-thang hō͘nōatâm--, siuⁿ tâm tō suh--a.A-mábē tiâu kā in 2 ê.

 

Ta̍k-êa-má ê hoankohkúi-nā pái, 總算ta̍k-ê lóng捲好teh pok--a. Góan kohsńg笑講ē-sái來成立捲薰社, bú台文社無siáⁿbeh, 若換捲薰社應該ē-sáitio̍h bē-chió.

 

A-má---去講tio̍h i結婚êchūn, 2罐米酒解決--a, mā無請人客, i ê ang婿是鳳林ê客人, hō͘ i--ê.

 

Án-ne lín結婚了後是講siáⁿ-mih, kám有講客話?Kāng款是Hak-ngìn ê T sûi.

 

「無--lah, góan kāng款是講góan Kavalan êā.

 

I無教講客話--o͘?死心ê T繼續問, behHak-fa tī Kavalan ê地盤chhōe生路ê.

 

「無ā, góan chia a̍h無客人--a.

 

A-má, lí ê Hō-ló話講gah chiok--ê neh, án-chóaⁿ--ê? Chia kámHō-ló?」講母語chhàu-leng-tai ê S kā.

 

, 聽人án-netō ē-hiáu--a, mābē liàn-túiⁿ.

 

Chiok liàn-túiⁿ ā.A-má ê Hō-ló話講實在--ê, lónggóan chiah-ê少年á khah liàn-tńg.

 

A-má, lí mā ē-hiáu講中國話--¬? Siáng kā lí--ê?Góan tú-chiaha-má用華語teh kap in孫講電話.

 

「聽góan孫講--ê, góa講了bē liàn-túiⁿ--lah.

 

A-má koh繼續講in chia lóngKavalan ê, 隔壁ê Pangchah若來, in chiah換講Pangchah ê.

 

A-mi-á聽無góan ê, in若來, góan tōA-mi-á ê, , góan普通時á lóng māgóan Kavalan ê.

 

新社4-kho͘-liàn-tńg lóngPangchah ê部落, a-má kā góanPangchah êkhah chē, 若是behin Kavalan, in學無3bē-hiáu--a. 除去che, i koh ē-hiáu講日語kap Truku ê, igín-á ê, truku部落讀冊學--ê.

 

Góantńg去宜蘭ê, in lóng mā: "hâⁿ-á, línán-chóaⁿ, nah ē liam-miA-mi-á ê, liam-mi講日本話." 宜蘭hit-pêng tō khahtehKavalan ê, 驚人講in是平埔番, góa a̍h無要緊--a, lán toá.A-má笑笑kā góan.

 

「是日本人講 lín是平埔番--o͘?

 

「無--lah, 是台灣人, lín Hō-ló--lah.

 

「 日本人無--o͘?

 

「無.

 

---iauê T kohchi̍t大堆有關食物ê問題. Kap a-má1 po͘, 時間無早--a, góan kā a-má ê電話抄---來了後tō kap a-má sio, a-má koh一直叫góanchōa若去, tio̍h-ài tī in tau過暝. 尾暗á góano͘-tó͘-bái沿海kîⁿ-á ê公路ǹgpêng--tńg-, 海面無1á tō---, ē tio̍h 1 pha 1 pha開始點to̍h ê漁船大燈.

 

A-má chia chiâⁿ chē人來, 有中研院ê教授, mā有一般ê大學生, 大部份lóng是來chia做學術研究--ê, a-má有關Kavalan信仰, 語言......chiah-ê mi̍h-kiāⁿ, góan ê重點khǹg tī chia. A-má ná唱歌ê語氣, soah hō͘ góan感受tio̍h比學術研究koh khah chē ê mi̍h-kiāⁿ.

 

離開花蓮了後, góa若有機會tńg去花蓮, lóng ē kohchhōe a-má, bóng i無的確ē記得góan, m̄-koh ta̍k-pái, hoah 1聲「a-má」了後, góan tō kohá kāng, 繼續頂1 tàu iáu-bōe結束ê話題.

 

──TGB通訊》56(2004/5)


arrow
arrow
    全站熱搜

    台灣組合 發表在 痞客邦 留言(0) 人氣()